صادرات و واردات کالا برای دولت‌ها اهمیت بسیاری دارد، زیرا از این طریق می‌توانند درآمد ارزی قابل توجهی کسب کنند. این فرایند در کشورهای مختلف از طریق گمرک و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه صورت می‌گیرد. به همین دلیل، شرکت‌های بازرگانی باید از قواعد و مقررات خاصی که شامل مفاهیمی مانند دموراژ و دیسپچ هستند، پیروی کنند. مثلا صاحب کالا موظف است برای دیرکرد بازگشت یا عودت کانتینر مبلغی را به عنوان جریمه پرداخت کند که به آن دموراژ، گفته می‌شود. اگر شما هم مایلید در مورد این مفهوم بیشتر بدانید، این مطلب از ویترین نت را مطالعه کنید.
دموراژ چیست؟
دموراژ (Demurrage) در حمل‌ونقل دریایی و صنعت کشتیرانی به معنای جریمه تأخیر در بازگشت کانتینر یا کشتی در زمان مقرر است. این مفهوم معمولاً در صادرات و واردات کالاها به کار می‌رود. شرکت‌های بازرگانی و تجار برای حمل‌ونقل کالاهای تجاری خود از طریق حمل‌ونقل دریایی و کانتینری، برای مدت زمان مشخصی، کشتی یا کانتینر را اجاره می‌کنند.
در این نوع حمل‌ونقل دریایی، بارگیری و تخلیه در بنادر مبدا و مقصد، خارج از کنترل شرکت حمل‌ونقل یا مالک کشتی انجام می‌شود. بنابراین، با توجه به مقدار بار، تجهیزات و ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر، زمان مناسبی را برای تخلیه بار در نظر می‌گیرند. اگر بارگیری و تخلیه بیش از مدت زمان تعیین شده (فری تایم) طول بکشد، صاحب بار موظف به پرداخت خسارت تأخیر و بیکاربودن کشتی خواهد بود.
حتما ببینید: قوانین گمرک ایران
دیسپچ چیست؟
اصطلاح متناظر و در واقع معکوس کرایه معطلی، حالت دیسپچ (Despatch) است. اگر فرد اجاره‌کننده، کشتی را در مدت زمان کمتر از زمان مجاز به مالک کشتی برگرداند، او می‌تواند از مالک کشتی بخواهد به خاطر زمان ذخیره‌شده، هزینه ارسال را تقبل کند. البته تعهد مالک برای حالتی که دیسپچ اتفاق بیفتد؛ می‌تواند توافقی باشد، اما به طور کلی این امر همواره صادق است که اگر کشتی زودتر از فری تایم به مالک برگردانده شود، مالک باید به اقدامی که در این زمینه متعهد شده است، عمل کند.
تفاوت دموراژ و دیتنشن
دموراژ (Demurrage) و دیتنش (Detention) دو مفهوم مهم در حمل‌ونقل دریایی هستند که به تعداد و زمان بارگیری و تخلیه کشتی‌ها اشاره می‌کنند. در ادامه تفاوت دموراژ و دیتنشن بررسی شده است.
همانطور که قبل‌تر گفته شد، دموراژ به معنای تأخیر در تخلیه بار از کشتی است. اگر این زمان گذشته و کشتی هنوز بار خود را تخلیه نکرده باشد، هزینه‌ای به عنوان جریمه تأخیر در نظر گرفته می‌شود.
حتما ببینید: واردات ماشین آلات صنعتی
دیتنشن به معنای تأخیر در بارگیری کالا روی کشتی است. بر اساس قرارداد بین صاحب بار و صاحب کشتی، زمان مجاز برای بارگیری کالا روی کشتی تعیین می‌شود. اگر این زمان گذشته و کالا هنوز بارگیری نشده باشد، هزینه‌ای به نام دیتنش به عنوان جریمه تأخیر در نظر گرفته می‌شود.
بنابراین، دموراژ و دیتنش هر دو به معنای پرداخت جریمه هستند؛ اما یکی به معنای جریمه برای تاخیر در تخلیه بار از کشتی و دیگری به معنای جریمه برای تأخیر در بارگیری توسط کشتی است.
انواع دموراژ در حمل و نقل بین الملل
در حمل و نقل انواع دموراژ وجود دارد که هر یک دارای ویژگی‌ها و جزئیات خاص خود هستند. در ادامه به توضیح انواع مختلف آن می‌پردازیم:
- دموراژ کانتینر: زمانی اتفاق می‌افتد که یک کانتینر در بازه زمانی توافق شده به شرکت حمل‌ونقل بازگردانده نشود. در این صورت، هزینه‌های خرابی کانتینر و عدم دسترسی به آن ممکن است به عهده فرستنده بار است.
- دموراژ کشتی: زمانی رخ می‌دهد که یک کشتی در بندر بیش از زمان توافق شده تاخیر داشته باشد. در این حالت، هزینه‌های جریمه و پرداخت خسارت به عهده فرستنده بار است.
- دموراژ گمرکی: اگر صاحبان بار در زمانی که تعیین شده است، کالای خود را از گمرک ترخیص نکنند، به خاطر معطلی بار در گمرک، باید جریمه پرداخت کنند.
- دموراژ کالای فله: حمل‌ونقل کالاهای فله (مانند کالاهای جامد شامل پودری، دانه‌ای و کالاهای مایع و گاز) نقش بسیار مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند و به طور عمده از طریق حمل‌ونقل دریایی و به وسیله‌ی چارتر یا اجاره کشتی انجام می‌شود. در نتیجه با توجه به توضیحاتی که داده شد، دموراژ کالای فله که بسیار مهم است ترکیبی از مفاهیم دموراژ کشتی، کانتینر و گمرکی است.
حتما ببینید: مراحل صادرات کالا
هزینه دموراژ
درباره تعرفه دموراژ باید بگوییم که، همه هزینه‌ها از قبل در قرارداد ذکر و این هزینه‌ها بر اساس تعداد روزها محاسبه می‌شوند. هزینه‌های تأخیر در هر شرکت حمل‌ونقل دریایی و هر کشوری، قیمت‌های متفاوتی دارند. همچنین، هزینه‌ها براساس نوع و اندازه کانتینری که استفاده می‌شود، نیز متفاوت است.
هزینه دموراژ کانتینر 1402
برای جلوگیری از پرداخت هزینه دموراژ به دلیل تأخیر در ترخیص بار در گمرک، اهمیت بسیاری به انجام سریع و موثر مراحل ترخیص کالا از گمرک داده می‌شود. کانتینرهای 20 فوت و 40 فوت معمولی تا 10 روز و کانتینرهای 20 فوت و 40 فوتی یخچالی تا 4 روز از پرداخت جریمه حق توقف، معاف هستند. اما، در صورتی که تأخیر بیشتر از حد مشخص شده باشد، تعرفه حق توقف برای هر روز اضافی برای هر نوع کانتینر مشخص شده است که در ادامه برای هرکدام مبلغ دموراژ را بیان کرده‌ایم:
- کانتینر معمولی 20 فوت (10 روز اول رایگان) (11 تا 20 روز 1,276,000 ريال) (21 تا 30 روز 1,914,000 ريال) (31 روز و بیشتر 2,871,000ریال)
- کانتینر معمولی 40 فوت (10 روز اول رایگان) (11 تا 20 روز 2,552,000ريال) (21 تا 30 روز 3,828,000 ريال) (31 روز و بیشتر 5,742,000ریال)
- کانتینر مخصوص 20 فوت (10 روز اول رایگان) (11 تا 20 روز 2,552,000ريال) (21 تا 30 روز 3,828,000 ريال) (31 روز و بیشتر 5,742,000ریال)
- کانتینر مخصوص 40 فوت (10 روز اول رایگان) (11 تا 20 روز 5,104,000ریال) (21 تا 30 روز 7,656,000ریال) (31 روز و بیشتر 1,484,000ریال)
- 20 فوت یخچالی (4 روز اول رایگان) (5 تا 14 روز 3,828,000 ريال) (15 تا 24 روز 5,742,000ریال) (25 روز و بیشتر 8,613,000ریال)
- 40 فوت یخچالی (4 روز اول رایگان) (5 تا 14 روز 7,656,000ریال) ( 15 تا 24 روز 11,484,000 ريال) (25 روز و بیشتر 17,226,000ریال)
عوامل تاثیرگذار در هزینه های دموراژ
جریمه تأخیر در گمرک به واسطه عوامل مختلفی تعیین می‌شود. این عوامل شامل زمان تأخیر، نوع کالا، اندازه و نوع کانتینر، سیاست‌های گمرکی و هزینه‌های لجستیک است. برخی کالاها نیاز به شرایط خاصی دارند و در صورت تأخیر در ترخیص، هزینه بیشتری برای صاحب بار ایجاد می‌کنند.
حتما ببینید: ترانشیپ چیست
اندازه و نوع کانتینر نیز می‌تواند در هزینه تاخیر تأثیرگذار باشد. علاوه بر این، سیاست‌های گمرکی و تعرفه‌ها نیز ممکن است به هزینه نهایی در گمرک اضافه شوند.
به صورت کلی، هزینه‌های لجستیک مانند حمل‌ونقل داخلی، مخازن نگهداری کالا و سایر خدمات لجستیکی نیز می‌توانند به صورت جدی مبلغ دموراژ را تحت تأثیر قرار دهند. از طرفی باید توجه داشت که کانتینرهای آسیب دیده یا کانتینرهای دارای اضافه وزن، دلایل رایجی هستند که ممکن است جریمه تاخیر را بالا ببرند.
قاعده اینکوترمز در دموراژ و دیسپچ
مطالعه رابطه غیرمستقیم بین اینکوترمز و مفاهیم دموراژ و دیسپچ، اهمیت بالایی دارد. در قرارداد خرید و فروش، خریدار و فروشنده قاعده اینکوترمز را به صورت توافقی انتخاب می‌کنند و بر اساس آن تعیین می‌شود که کدام طرف مسئولیت حمل‌ونقل را بر عهده می‌گیرد.
حتما ببینید: تفاوت کراس استاف و ترانشیپ
در قرارداد خرید و فروش، قاعده FOB اینکوترمز به معنای این است که مسئولیت حمل‌ونقل بر عهده خریدار است و قرارداد حمل و چارتر کشتی نیز با او منعقد می‌شود. در این حالت، در قرارداد چارتری که خریدار با مالک کشتی انعقاد می‌کند، تعهدات دموراژ و دیسپچ نسبت به مالک تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، خریدار در قرارداد چارتری، مسئولیت‌هایی را نسبت به مالک کشتی بر عهده می‌گیرد. بنابراین، وی باید در قرارداد خرید و فروش با فروشنده تعیین کند که چه تعهداتی در خصوص دموراژ و دیسپچ بر عهده دارد.
در قاعده CFR اینکوترمز، مسئولیت حمل‌ونقل بین‌المللی و انعقاد قرارداد حمل و چارتر بر عهده فروشنده است، اما به طور کلی تخلیه کالا در بندر مقصد، بر عهده خریدار خواهد بود. از این روی، اگر تخلیه با تأخیر در مقصد رخ دهد، برای فروشنده نسبت به مالک کشتی مسئولیت ایجاد می‌شود. در این حالت، فروشنده نیز باید در قرارداد خرید و فروش با خریدار تعیین کند که چه تعهداتی در خصوص دموراژ و دیسپچ بر عهده اوست.
در چه مواردی دموراژ به کالا تعلق نمی‌گیرد؟
در تعیین مدت زمان دموراژ، عوامل متعددی وجود دارند که به صورت جزئی در قرارداد با شرکت کشتیرانی شما مشخص می‌شوند. این موارد با اسامی و اصطلاحات مختلف در قرارداد شما با شرکت کشتیرانی ذکر شده‌اند.
- WEATHER WORKING DAY OF 24 CONSECUTIVE HOURS: به این معنا که اگر در زمان تخلیه بار در روزهای کاری وضعیت آب و هوا نامناسب باشد، محاسبه دموراژ برای شما انجام نمی‌شود.
- FHEX & SHEX: این دو عبارت نشان می‌دهند که روزهای تعطیل در محاسبه دموراژ لحاظ نمی‌شوند.
- IF USES ACTUAL TIME USED TO COUNT: این عبارت به این معناست که اگر در روزهای تعطیل از کانتینر استفاده کنید، تنها ساعاتی از آن روز در محاسبه دموراژ در نظر گرفته می‌شود.
محاسبه زمان رسیدن کشتی در دموراژ
برای محاسبه هزینه‌های دموراژ کشتیرانی جمهوری اسلامی باید زمان رسیدن محموله به بندر را بدانید. برای این منظور کاپیتان کشتی باید اعلامیه رسیدن به مقصد را ارسال کند که وارد محدوده بندر شده است. زمانی که محموله‌ای به بندر می‌رسد، بازه زمانی مشخصی برای واردکننده یا مالک کشتی وجود دارد تا بارگیری یا تخلیه کانتینرها را انجام دهد که به آن زمان دموراژ گفته می‌شود.
به عنوان مثال، در زمان رسیدن کشتی به بندر مقصد، در بازه‌های زمانی ۷۲، ۴۸، ۲۴، ۱۸، ۱۲ و ۶ ساعت قبل از رسیدن به لنگرگاه، اعلامیه رسیدن باید انجام شود. اگر محموله در مدت زمان معین توافق شده بارگیری یا تخلیه نشود، هزینه‌های جبران خسارت اعمال می‌شود. بنابراین، زمان رسیدن کشتی به بندر در محاسبه هزینه‌های دموراژ بسیار مهم است.
جمع‌بندی
در این مطلب از ویترین نت به تعریف دموراژ و دیسپچ در صادرات و واردات پرداختیم. توضیح دادیم که این فرایند یک مفهوم مهم در حمل و نقل بین الملل است که در امر صادرات و واردات تاثیر قابل توجهی دارد. در واقع این مفهوم اهمیت تنظیم زمانی صحیح برای بارگیری و تخلیه بار را بیان می‌کند و تأخیرهای غیرضروری و هزینه‌های اضافی را کاهش می‌دهد. امیدواریم که اطلاعات ارائه شده در این مطلب، برای شما مفید بوده باشد.
با ثبت یک درخواست، از تامین کنندگان مختلف استعلام قیمت بگیرید، مقایسه کنید و بهترین خرید را انجام دهید.
استعلام قیمتاطلاعات تماس و محصولات خود را ثبت کنید، بی واسطه با خریداران در ارتباط باشید و فروش خود را افزایش دهید.
ثبت نام