آنچه تولیدکنندگان برای صادرات به عراق باید بدانند

زمان مطالعه: 7 دقیقه

فروردین ماه سال 1382 وقتی که ارتش امریکا پس از سال‌ها تحریم فلج کننده عراق، تصمیم به اشغال این کشور گرفت، کمتر کسی فکر می‌کرد که همسایه شرقی عراق به زودی نفوذ زیادی در سیاست و اقتصاد این کشور پیدا کند، به طوری که در آینده نزدیک، یک چهارم کل واردات عراق از کشور ایران باشد، ولی سقوط صدام و خلاء قدرت باعث شد که ایران خیلی زود جای پای خود را در صادرات به عراق محکم کند. در سال 1380 صادرات ایران به عراق رقم ناچیز 150 میلیون دلار بود ولی تنها دو سال پس از حمله امریکا و با یک جهش خیره کننده، صادرات به عراق به رقم یک میلیارد و دویست میلیون افزایش یافت و از آن سال تا کنون  تقریبا همیشه صادرات ایران به عراق در حال افزایش بوده و در سال 1400 به رقم نزدیک به 10 میلیارد دلار رسیده است.

در سال 1400 ایران 3911 قلم کالای صادراتی به دنیا صادر کرده است؛ از این تعداد 2798 قلم کالا به عراق صادرات شده است که تنوع بالای صادرات محصول به عراق را نشان می‌دهد

صادرات به عراق جذابیت‌های زیادی برای تامین کنندگان دارد و در این مقاله با مزایای صادرات به عراق، آمار صادرات به عراق، بازاریابی محصول به عراق و از همه مهم تر راه‌های صادرات به عراق آشنا می‌شویم.

چرا تولیدکنندگان صادرات به عراق را انتخاب می‌کنند؟

برای کسب و کارهایی که در ایران مشغول به فعالیت هستند با توجه به پتانسیل‌های بازار، بهترین بازارهای صادراتی در حال حاضر، بازارهای کشورهای همسایه هستند؛ به دلایل بسیاری در بین کشورهای همسایه عراق مقصد اول صادرات برای بسیاری از تولیدکنندگان محصولات ایرانی، عمده فروشان و تامین کنندگان مواد اولیه است. بیایید دلایل محبوبیت این مقصد برای صدور محصولات را بررسی کنیم:

مرزهای طولانی

ایران طولانی ترین مرز را با کشور عراق دارد. این مرز طولانی 1336 کیلومتری از شمال غربی ایران آغاز می‌شود و تا مناطق جنوبی را دربر می گیرد. این هم مرز بودن دو کشور و  وجود مسیرهای فراوان خاکی و آبی یک دلیل اصلی برای واردات کالا از ایران است. به طور مثال فاصله دو شهر آبادان و بندر تجاری بصره تنها 20 کیلومتر است. به طور معمول صادرات از ایران به کردستان عراق از مرزهای شمالی مانند پرویزخان، حاجی عمران و … و صادرات به جنوب عراق از مرزهای جنوبی مانند مهران، شلمچه و … انجام می‌شود. با وجود مرزهای زمینی زیادی که این دو کشور با یکدیگر دارند، به دلیل برخی مشکلات حمل و نقل زمینی بسیاری صادرات ایران به این کشور از راه دریایی صورت می‌گیرد که به صرفه‌تر است.

مزیت همسایگی

همجواری ایران و عراق تبدیل به یک مزیت برای صادرات و واردات شده است.به طور مثال زمان ارسال کالا از چین به عراق یک هفته طول می‌کشد، اما برای ایران ارسال کالا ۲۴ ساعت زمان می‌خواهد که هزینه ترانزیت کالا را بسیار کمتر کرده است.

بازگشت ارز و انتقال پول آسان

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تولیدکنندگان ایرانی در تجارت‌های بین المللی، بازگشت ارز و تعیین روش‌های انتقال پول در صادرات است که این مسئله ارتباط مستقیمی با نظام و قوانین بانکی کشورها دارد. آنچه در سال‌های اخیر ذهن اکثر تاجران ایرانی را به خود درگیر کرده، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران است. خوشبختانه در حال حاضر، تجارت و معاملات بین المللی تاجران ایرانی با کشور عراق با مشکلات بانکی کمتری انجام می‌شود.

قوانین کمتر سخت گیرانه

هر چند قوانین صدور کالا به عراق در حال سخت‌تر شدن است ولی هنوز هم نسبت به بسیاری از کشورها، در عراق قوانین ساده‌تری برای صدور کالا وجود دارد و هر از چندگاهی معافیت گمرکی زیادی شامل انبوهی از کالاها می‌شود.به همین علت است که طبق آمار منتشر شده، این کشور دومین مقصد صادرات ایران است.

نبود استاندار های بالا برای صادرات باعث می شود که در هزینه صادرات صرفه جویی شود. به طور مثال ضرورت کیفیت بالا و استفاده از بهترین میوه‌ها برای صادرات به اروپا باعث هدر رفتن منابع و بالا رفتن هزینه‌ها می‌شود ولی این ملاحظات در صادرات به عراق کمتر وجود دارد.

مزیت فرهنگی

اکثریت جمعیت عراق شیعه هستند که اتفاقا دل خوشی از بسیاری از کشورهای غربی ندارد. به همین علت است که استارباکس و مک دونالد در عراق پا نگرفتند ولی به طور مثال آیس پک ایرانی دهها شعبه در عراق دارد. این نزدیکی فرهنگی و همینطور نفوذ سیاسی باعث شده که تجارت با عراق گزینه مناسبی باشد.

چه محصولی را به عراق صادر کنیم؟

همان طور که پیش‌تر ذکر شد، ایران طیف وسیعی از محصولات را به عراق صادر می‌کند. از لوازم آشپزخانه،کولرهای آبی و خانگی، پوشاک گرفته تا مواد غذایی مثل لبنیات، زعفران و ادویه؛ ایران ضایعات آهن، مصالح ساختمانی مانند سنگ، شیرآلات، میلگرد هم صادر می‌کند. در واقع از مواد اولیه و خام گرفته تا ماشین آلات و تجهیزات صنعتی و کشاورزی در سبد صادرات ایران به عراق جای دارد.

برای بهتر دیده شدن، محصولات خود را در ویترین نت عرضه کنید: ثبت نام رایگان

محصولی که شما به بازار عراق ارائه می‌دهید باید کیفیت مطلوبی داشته و از قیمت رقابتی برخوردار باشد. به گفته تاجران باسابقه در مناطق کردنشین عراق محصولات با کیفیت بالاتر، فروش بهتری خواهند داشت. اما در جنوب عراق کیفیت به اندازه قیمت اهمیت ندارد و در خرید محصول بیشتر به قیمت محصول توجه می‌شود.

بنا به اعلام اتاق بازرگانی این محصولات در سال 1400 در عراق بیشترین فروش را داشتند:

1. ماشین آلات صنعتی، تجهیزات کشاورزی و باغبانی، لوازم مکانیکی،
2. ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی و قطعات آنها؛ ضبط و تولید کننده صدا، تلویزیون و…
3. وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها
4. مصنوعات از آهن یا فولاد
5. پلاستیک و مصنوعات آن، دستگاه های دوخت پلاستیک و …
6. مبلمان؛ ملافه، تشک، تکیه گاه تشک، کوسن و وسایل پر شده مشابه؛ . . .
7. محصولات دارویی
8. آماده سازی غلات، آرد، نشاسته یا شیر؛ محصولات شیرینی پزی
9. مروارید طبیعی یا پرورشی، سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی، فلزات گرانبها، فلزات روکش شده. . .
10. غلات

محصول خود را چطور در عراق بازاریابی کنیم؟

تا زمانی که از وجود مشتری در بازار عراق اطمینان حاصل نکردید، کالا را ارسال نکنید و همچنین دقت کنید که قیمت‌هایی که پیشنهاد می‌کنید باید از نمونه‌های موجود آن در عراق ارزان‌تر باشد. تعرفه‌ی صادرات از ایران به عراق برحسب نوع کالا و محصول متفاوت خواهد بود اما به طورمعمول ۱۰ تا ۳۰ درصد ارزش کالاهای صادراتی خواهد بود. همچنین تحقیقات بازار هم می‌توانید به کمک شما بیاید و با جستجو در بازارهای اینترنتی می‌توانید بفهمید که چه کالاهایی مورد نیاز کسب و کارهای عراقی است.

حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادها در عراق هم یک راه خوب برای بازاریابی محصول شما است. به طور مثال در شهرهایی مثال بغداد و سلیمانیه نمایشگاه دائمی برای عرضه محصولات ایرانی وجود دارد.

برای گرفتن مجوز صادرات به عراق از کجا شروع کنم؟

در حال حاضر برای جلوگیری از بروز چالش‌های تجاری، سازمان مرکزی استاندارد و کنترل کیفی عراق طبق دستورالعمل‌های ابلاغ شده به تاجرها، اجازه صادرات کالا می‌دهد.

برهمین اساس، تمامی صادرکنندگان و واردکنندگان کالا به عراق باید اسناد تجاری رسمی داشته و همچنین اجازه بازرسی، تطبیق کالا و نمونه‌گیری از کالاها را به گمرک داده و پس از آن مجوز ورود به عراق را دریافت کنند. در صورت عدم تطبیق کالا با استانداردهای وارداتی عراق و بی‌کیفیت بودن محصول، اجازه ورود به این کشور به تجار و بازرگانان داده نمی‌شود

مراحل صادرات کالا به عراق

همان‎‌طور که صادرات به عراق می‌تواند یک نقطه‌ی موفقیت‌آمیز برای تاجرها و بازرگانان باشد، با این حال نیاز به مدارک و مراحلی دارد که باید دقیق رعایت شود:

سازمان مرکزی استاندارد و کنترل کیفی عراق برای پیش‌گیری از چالش‌های تجاری، مجوز واردات به عراق را به بازرگانان ایرانی براساس برخی دستورالعمل‌ها می‌دهد. بنابراین بازرگانان باید اسناد تجاری رسمی داشته باشند

اجازه بازرسی، تطبیق کالا و نمونه‌گیری از کالاها برخی از اموری است که این سازمان برعهده دارد. برخی از مجوزها و مراحل دیگری که بازرگانان باید با آن‌ها آشنایی داشته باشند عبارتند از:

• تمامی کالاهای صادراتی به عراق باید دارای برچسب دو زبانه انگلیسی و عربی باشند
• محموله‌های صادراتی باید با استانداردها و شرایط فنی در عراق هماهنگی داشته باشند
• مجوز تطبیق کالا با استانداردها در عراق باید دریافت شود
• تاییدیه بازرسی و دریافت مجوز صادراتی COC از دو شرکت بازرسی SGS برای کردستان عراق و بیرو وریتاس BV برای مناطق جنوبی و مرکزی عراق ضرورت دارد
• اسناد بازرگانی از جمله فاکتور فروش وگواهی مبدا باید به زبان انگلیسی و عربی باشند
• پروانه بهداشت ارائه شده از سوی سازمان نظارت بر سلامت برای مواد غذایی ضرورت دارد
• کالاها باید دارای تاییدیه سازمان استاندارد و گواهی استاندارد محیط زیست باشند
• بسته‌بندی کالاها باید مطابق با استاندارد و حمل‌ونقل نیز همراه با مدارک بیمه باشد
• دریافت کارت بازرگانی به نام صادرکننده ضرورت دارد
• اگر چند نوع کالا صادر می‌کنید باید پکینگ لیست داشته باشید
• تاریخ تولید و انقضا تنها به زبان انگلیسی و تاریخ میلادی باشد

چشم انداز صادرات به عراق در سال 1401

به دلایل زیر چشم انداز مثبتی از صادرات ایران به کشور عراق در سال 1401 دیده می‌شود:

• کرونا در ایستگاه آخر: با کاهش شیوع کرونا، رونق به بخش‌های مختلف اقتصاد در حال برگشتن است و تقاضا برای خرید کالا و محصولات بالا می‌روید.
• جنگ روسیه و اوکراین: اوکراین محصولات کشاورزی و مواد اولیه و … را به ارزش 600 میلیون دلار به عراق صادر می‌کند و دهمین کشور صادر کننده به عراق است. با بروز جنگ روسیه و اوکراین، بازرگانان ایرانی می‌توانند محصولات ایرانی را جایگزین محصولات روسی و اوکراینی کنند.
• عضویت ایران و عراق در کنوانسیون TIR: پیش از این به دلیل آنکه عراق عضویت در کنوانسیون TIR را نپذیرفته بود، قادر به میزبانی از کامیون‌های ترانزیتی بین‌المللی نبود. اوایل سال گذشته میلادی، پارلمان عراق این کنوانسیون را تصویب کرد و پس از آن مرزهای مهران و خسروی، گذرگاه‌های مرزی القائم، طربیل، صفوان و عرعر که راه ارتباطی عراق با کشورهای هم‌مرز خود بود، باز شدند. ایران هم عضو این کنوانسیون است.
• تسهیل قوانین و نگاه مثبت به تجارت با همسایگان: کاهش صدور بخشنامه‌های مخل صادرات از سوی دولت و بهبود عملکرد سازمان توسعه تجارت باعث راحت‌تر شدن صادرات به عراق شده است.

اگر شما هم تامین کننده‌ای هستید که به دنبال بازارهای بزرگتری برای عرضه محصول خود می‌گردید، برای ما در کامنت از تجارب خود بنویسید.