مالیات اصناف در سال 1401 چگونه محاسبه می شود؟

مالیات چیست؟

یکی از اصلی‌ترین روش‌های درآمدزایی دولت اخذ مالیات از افراد، اصناف و کسب و کارهای مختلف است که به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم دریافت می‌شود. مالیات‌های دریافتی از مردم در زمینه‌ی تولید و ساخت زیرساخت عمرانی و اقتصادی هزینه می‌شود و فرار از پرداخت مالیات می‌تواند جرم سنگینی به حساب آید. طیف گسترده‌ای از اصناف در سراسر کشور مشغول به کار هستند به همین جهت نحوه محاسبه نرخ مالیات اصناف بر درآمد از دغدغه‌های آن‌ها به حساب می‌آید. در ایران محاسبه نرخ مالیات بر درآمد از طریق ماموران سازمان امور مالیاتی برای اصناف محاسبه می‌‌شود و آشنایی با قوانین مربوط به مالیات بر درآمد برای صنف‌های مختلف می‌تواند به آن‌ها برای ثبت نرخ مالیات مناسب و تراکنش‌های مالی نسبت به درآمد سالیانه کمک کند. اشخاص حقیقی و حقوقی برای پرداخت مالیات خود به صورت مستقیم می‌بایست اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم کنند تا از میزان مالیات پرداختی و زمان پرداخت آگاه شوند.

انواع مالیات

همان طور که در بالا به آن اشاره شد مالیات بر درآمد اصناف و کسب و کارها به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم دریافت می‌شود که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.

مالیات مستقیم

مالیاتی که بی‌واسطه و به صورت مستقیم از درآمد و یا دارایی مودیان مالیاتی دریافت می‌شود مالیات مستقیم است. مالیات مستقیم به وسیله ماموران مالیاتی و به صورت مستقیم دریافت می شود. تمامی افرادی که در کشور کسب درآمد می‌کنند و حتی در خارج از کشور زندگی می‌کنند مشمول مالیات مستقیم و یا مالیات بر در آمد هستند. کسب و کارهای اینترنتی نیز از این امر مستثنی نیستند و باید مالیات کسب و کارهای اینترنتی را پرداخت کنند.

قانون مالیات مستقیم در سال 1345 به تصویب رسید و پس از آن تمامی افرادی که در ایران دارایی و اموال دارند برای حفظ و نگهداری اموال خود مشمول پرداخت مالیات هستند. مالیات مستقیم خود نیز به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

مالیات بر درآمد

تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران کسب درآمد می‌کنند مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. حتی اگر در ایران ساکن نباشید اما مشغول به کسب درآمد هستید مشمول پرداخت مالیات می‌شوید. برای این منظور تمامی افراد باید اقدام به ثبت اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر کنند و مالیات محاسبه شده را پرداخت کنند.

مبلغ مشخص شده برای پرداخت مالیات بر اجاره مغازه و خانه نیز از طریق خوداظهاری محاسبه می‌شود و اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول پرداخت مالیات هستند در قالب یک اظهارنامه مالیاتی مبلغ سود و زیان و درآمد خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌کنند.

مالیات بر دارایی

مبنای محاسبه مالیات بر دارایی، ثروت و میزان دارایی مسئول پرداخت کننده مالیات است. مالیات بر دارایی نیز از طرق مختلف که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد دریافت می‌شود.

• مالیات بر ارث

بیشترین ضریب مالیاتی مربوط به مالیات بر ارث می‌شود. مالیات بر ارث به همه ی اموال منقول و غیر منقول متوقی تعلق می‌گیرد و قبل از تقسیم اموال توسط ورثه باید مالیات بر ارث این اموال پرداخت شود. مالیات بر ارث به وسیله‌ی اظهار نامه‌ی مالیاتی که توسط مودیات مالیاتی تسلیم می‌شود مشخص خواهد شد و تا یک سال بعد از فوت متوفی باید توسط ورثه به سازمان امور مالیاتی ارائه شود.

• مالیات بر حق تمبر

برای رسمیت بخشی به اسناد و اوراق بهادر لازم است تمبر باطل کنیم. مالیات بر حق تمبر در دسته‌ی مالیات‌های مستقیم به حساب می‌آید و به محض صدور اسناد و اوراق حقوقی و قانونی به عنوان مالیات بر حق تمبر دریافت می‌شود.

مالیات غیر مستقیم

مالیات غیر مستقیم که به مالیات بر ارزش افزوده نیز معروف است به صورت غیر مستقیم از درآمد مردم دریافت می‌شود. مالیات غیرمستقیم در دسته‌ی مالیات‌هایی قرار می‌گیرد که شخص در هنگام پرداخت اغلب اطلاعی از آن ندارد. در واقع مالیات غیر مستقیم شامل اقلام مصرفی و خدماتی می‌شود که شخص آن را خریداری می‌کند و موظف است مالیات بر ارزش افزوده آن را پرداخت کند. بر روی اجناس خریداری شده از فروشگاه می‌توانید شاهد مبلغ مالیات برارزش افزوده باشید که در هنگام خرید آن اجناس پرداخت می‌کنید.

دسته بندی مشمولین مالیات بر اصناف

سازمان امور مالیاتی کشور مشاغل و اصناف مختلف را براساس میزان درآمد دسته بندی کرده است و مودیان مالیاتی براساس نوع و گروه شغلی خود موظف هستند با ارائه گزارشات مالی برای محاسبه میزان مالیات سالانه اقدام کنند. صاحبین کسب و کارها و اصنافی که به تازگی شروع به فعالیت کرده‌اند می‌بایست بعد از چهار ماه فعالیت نوع فعالیت خود را به سازمان امور مالیاتی اطلاع رسانی کنند تا از معافیت های مالیاتی مشاغل بهره ببرند، در غیر این صورت با جریمه مالیاتی روبرو می‌شوند. در ادامه با گروه های مشمول مالیات بر اصناف و کسب و کارها بیشتر آشنا خواهید شد.

گروه اول

مودیان مالیاتی که درآمد آن‌ها در اظهارنامه دوسال قبل یا آخرین درآمد آن‌ها بیش از 55 میلیارد ریال باشد که می‌توانند در یکی از دسته بندی‌های شغلی زیر قرار بگیرند.

1- صاحبین کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره بردداری معادن دارای جواز تاسیس و پروانه بهره برداری از وزارتخانه ذی ربط

2- دارندگان کارت بازرگانی

3- صاحبین بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی

4- صاحبین هتل‌های سه ستاره به بالا

5- صرافی‌ها

6- فروشگاه‌های زنجیره ای

7- صاحبین موسسات حسابداری، دفترداری، حسابرسی و خدمات مالی و ارائه دهنده‌های خدمات مشاوره، مدیریت، طراحی سیستم و انفورماتیک.

8- صاحبین موسسات حمل و نقل، زمینی، هوایی، دریایی و موتوری اعم از باربری و مسافرتی.

گروه دوم

مودیان مالیاتی که درآمد آن‌ها در اظهار نامه مالیاتی دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده‌ها بین 18 تا 55 میلیار ریال باشد.

گروه سوم

مودیان مالیاتی که جزو گروه اول و دوم نمی‌باشند و فعالیت آن‌ها ارائه خدمات است و 50 درصد از مبلغ تعیین شده برای آن‌ها ملاک است.

نحوه محاسبه مالیات اصناف در سال 1401

نرخ مالیات اصناف هر ساله براساس اظهار نامه مالیاتی که تسلیم سازمان امور مالیاتی می‌شود محاسبه خواهد شد. برای این منظور ثبت دقیق تراکنش‌های مالی و فاکتورهای خرید و فروش بسیار ضروری و پراهمیت است. نرخ مالیات براساس میزان درآمد گزارش شده محاسبه می‌شود و دقیقا بر اساس استاندارهای حسابداری است.

در سال‌های اخیر با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی و شیوع کرونا بسیاری از اصناف با مشکلات اقتصادی و تعطیلی واحد صنفی خود روبرو شدند. به همین منظور سقف معافیت‌های مالیاتی از 30 برابر به 45 برابر افزایش یافت و مودیان مالیاتی با درآمد برابر 45 از معافیت مالیاتی پرداخت مالیات برخودارند.

محاسبه نرخ مالیات برای کلیه اصناف به یک شکل نیست و بستگی به عوامل مختلف دارد و میزان درآمد مهمترین عامل در محاسبه مالیات است. برای درآمدهای پایین تر از حد مشخص شده 9 درصد از درآمد برای نرخ مالیات در نظر گرفته می شود و برای درآمدهای بالاتر از نرخ مشخص شده حدود 25 درصد از درآمد برای نرخ مالیات در نظر گرفته شده است.