صفر تا صد کشاورزی ارگانیک

حتما ببینید: فروش نهال  و بازار خاک

علیرغم مزایای فراوان این نوع کشاورزی، میزان پذیرش شیوه‌های مدرن ارگانیک هنوز در بین کشاورزان ایرانی در مقایسه با کشورهای اروپایی بسیار پایین است. با این حال، کشاورزیِ زیستی با افزایش علاقه مصرف‌کنندگان و دانشجویان رشته کشاورزی در ایران توسعه سریعی در پیش گرفته است. آینده برای این سیستم کشاورزی مدرن در ایران بسیار مثبت به نظر می‌رسد، تا جایی که ایران ممکن است به منطقه مرکزی برای تولید محصولات ارگانیک با ارزش بالا و تقاضای جهانی تبدیل شود.

ویژگی کشاورزی ارگانیک

هدف کشاورزی زیست‌محیطی، زراعت زمین و پرورش محصولات به گونه‌ای‌ است که خاک را سالم و در شرایط مطلوب نگه دارد و در عین حال تولید پایدار را در محیطی عاری از آلودگی و سازگار با محیط‌زیست ارتقا دهد. برخی از ویژگی های کشاورزی ارگانیک عبارت‌اند از:

• استفاده از ضایعات آلی و مواد بیولوژیکی: کشاورزان ارگانیک از ضایعات آلی مانند ضایعات زراعی و حیوانی و همچنین سایر مواد بیولوژیکی و کودهای زیستی برای افزایش مواد مغذی در خاک استفاده می‌کنند.
• ممنوعیت فرآورده‌های مصنوعی: به طور کلی استفاده از آفت‌کش‌های مصنوعی، کودها، ارگانیسم‌های اصلاح ژنتیکی و هورمون های رشد در این سیستم ممنوع است.
• تمرکز بر فرآیندهای اکولوژیکی و تنوع زیستی: شاید اصلی‌ترین ویژگی کشاورزی ارگانیک، اتکای آن بر فرایندهای اکولوژیکی، تنوع زیستی و چرخه‌های سازگار با شرایط محلی برای حفظ سلامت خاک، اکوسیستم و زندگی مردم باشد. این رویکرد شامل افزایش تنوع محصولات زراعی و جانوری از طریق سیستم‌های زراعت جنگلی و سیستم‌های یکپارچه کشاورزی و دام است.
• مزایای زیست‌محیطی: این نوع کشاورزی با استفاده کمتر از آفت‌کش‌ها می‌تواند فرسایش خاک و نشت نیترات به آب‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی را کاهش دهد و فضولات حیوانی را برای استفاده مجدد در مزرعه بازیافت کند.

مزایا و کاربردهای کشاورزی ارگانیک

برخی از مزایا و کاربردهای کلیدی کشاورزی ارگانیک به شرح زیر هستند:

• عدم استفاده از فرآورده‌های اصلاح‌شده ژنتیکی (GMOs) و کمک به تنوع زیستی
• حفاظت از خاک و افزایش حاصلخیزی
• طعم بهتر مواد غذایی
• محیط کاری سالم‌تر به دلیل پرهیز از استفاده از سموم دفع آفات و کودهای مصنوعی
• تولید متنوع، افزایش سبد عرضه کشاورزان و بهبود امنیت غذایی
• سازگار با آب و هوا به دلیل کاهش استفاده از منابع انرژی تجدیدناپذیر
• جداسازی کربن در خاک و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
• به حداقل رساندن رواناب کشاورزی و صرفه‌جویی در مصرف آب از طریق شیوه‌های آبیاری کارآمد

معایب و محدودیت های کشاورزی ارگانیک

این سیستم کشاورزی در کنار مزایای فراوان، برخی محدودیت‌ها و معایب خود را دارد که باید آنها را در نظر گرفت:

• هزینه‌های تولید بالاتر: کشاورزی ارگانیک ممکن است گران‌تر از کشاورزی معمولی باشد؛ زیرا کشاورزان برای مدیریت محصولات به کارگران بیشتری نیاز دارند و همچنین کودهای آلی معمولا گران‌تر از نمونه‌های مصنوعی آن هستند.
• بازده حجمی کمتر: حجم تولیدات در این روش ممکن است به طور کلی کمتر از کشاورزی معمولی باشد؛ زیرا بر نهاده‌های طبیعی و روش‌های کنترل بیولوژیکی آفات متکی است که کیفیت محصولات و سلامت محیط‌زیست را تضمین می‌کند. این محدودیت ممکن است فرآیندهای بازاریابی و توزیع این محصولات را در برخی مناطق دشوارتر کند.
• شرایط صدور گواهینامه و بازرسی: کشاورزان ارگانیک باید فرآیند صدور گواهینامه محصولات ارگانیک را طی کنند، که می‌تواند زمان‌بر و هزینه‌بر باشد.
• دسترسی محدود: محصولات ارگانیک ممکن است به اندازه محصولات معمولی در دسترس نباشند. این مسئله می‌تواند روی انتخاب و تصمیم مصرف‌کننده اثرگذار باشد.
• نیاز به دانش تخصصی: کشاورزی ارگانیک به دانش و مهارت های تخصصی در مورد سیستم های محلی خاک، هواشناسی، اکولوژی و سایر عواملی که بر رشد محصول تأثیر می گذارند، نیاز دارد.
• حساسیت به آفت: محصولات ارگانیک ممکن است راحت‌تر و سریعتر دچار آفت یا خرابی شوند.

روش های کشاورزی ارگانیک

روش‌های مدرن و متنوعی برای اجرای سیستم کشاورزی زیستی وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:

• تناوب زراعی یا تناوب کشت (Crop rotation): یکی از اصلی‌ترین روش های کشاورزی ارگانیک، کاشت محصولات مختلف در یک مزرعه در فصول مختلف برای جلوگیری از تهی شدن خاک از مواد مغذی است.
• کشت پوششی (Cover cropping): گیاهان پوششی برای محافظت از خاک در برابر فرسایش، بهبود حاصلخیزی و سرکوب علف‌های هرز کاشته می‌شوند. گیاهان پوششی همچنین می‌توانند به کاهش نیاز به کودهای مصنوعی و آفت‌کش‌ها کمک کنند.
• کشاورزی بدون خاک‌ورزی (No-till farming): کشاورزان ارگانیک با کاهش خاک‌ورزی باعث کاهش اختلال و فرسایش خاک و حفظ ساختار آن می‌شوند.
• استفاده از کمپوست (Compost): کشاورزان ارگانیک از کمپوست برای بهبود حاصلخیزی خاک و تامین مواد مغذی برای محصولات استفاده می‌کنند. کمپوست از ضایعات آلی مانند ضایعات گیاهی، حیوانی و زراعی تهیه می‌شود و یک کود طبیعی است.
• استفاده از کودهای آلی: کودهای آلی مانند پودر استخوان، کود گیاهی و کود سبز که نسبت به کودهای مصنوعی ضرر کمتری برای محیط زیست دارند.
• کنترل بیولوژیکی آفات: کشاورزان ارگانیک از روش‌های کنترل بیولوژیک آفات مانند تناوب زراعی، کشت مخلوط و استفاده از شکارچیان طبیعی برای کنترل آفات و بیماری‌ها استفاده می‌کنند.
• کشت مخلوط یا درهم (Intercropping or mixed): محصولات با ارزشهای متفاوت را در مجاورت یکدیگر قرار می‌دهند تا به بازدهی بالاتری دست یابند و مخاطرات ناشی از بیماری‌ها و آفات را کاهش دهند.
• آبیاری موثر: کشاورزی ارگانیک از روش‌های آبیاری موثر مانند آبیاری قطره‌ای و آبیاری زیرسطحی استفاده می‌کند تا منجر به کاهش مصرف آب و بهبود حاصلخیزی خاک شود.

جمع‌بندی

در نهایت، اگر رشد و پایداری سلامت خود و محیط‌زیست برایمان اهمیت دارد، باید استفاده از روش‌های کشاورزی زیستی را در اولویت قرار دهیم. ما در این مطلب از ویترین نت سعی کردیم به شما عزیزان توضیح دهیم که کشاورزی ارگانیک چیست و شما را با مشخصات، مزایا، محدودیت‌ها و همچنین انواع روش‌های پیاده‌سازی آن آشنا کنیم. امیدواریم چه به عنوان بازیگری مهم در این صنعت، چه به عنوان یک فرد علاقمند، مطالعه این نوشتار برای شما مفید بوده باشد.